W celu uruchamiania i kontroli zadań użytkownika system operacyjny zajmuje się:
-planowaniem oraz przydziałem czasu procesora poszczególnym zadaniom,
-kontrolą i przydziałem pamięci operacyjnej dla uruchomionych zadań,
-dostarczaniem mechanizmów do synchronizacji zadań i komunikacji pomiędzy zadaniami,
-obsługą sprzętu oraz zapewnieniem równolegle wykonywanym zadaniom jednolitego,
-wolnego od interferencji dostępu do sprzętu.
Dodatkowe przykładowe zadania, którymi może, ale nie musi, zajmować się system operacyjny to:
*ustalanie połączeń sieciowych,
*zarządzanie plikami.
Wiele systemów operacyjnych posiada środowiska graficzne ułatwiające komunikacje maszyny z użytkownikiem.
Budowa systemu operacyjnego
Przyjęto, że system operacyjny dzieli się na trzy główne elementy:
-jądro systemu wykonujące i kontrolujące zadania:
-planisty czasu procesora, ustalającego które zadanie i jak długo będzie wykonywane,
-przełącznika zadań, odpowiedzialnego za przełączanie pomiędzy uruchomionymi zadaniami,
i dodatkowo:
-modułu zapewniającego synchronizacje i komunikację pomiędzy zadaniami,
-modułu obsługi przerwań i zarządzania urządzeniami,
-modułu obsługi pamięci, zapewniającego przydział i ochronę pamięci,
innych modułów zależnie od funkcji i przeznaczenia systemu.
-powłoka – specjalny program komunikujący użytkownika z systemem operacyjnym,
Zasoby sprzętowe
Zasoby sprzętowe zarządzane przez system operacyjny:
-procesor – przydział czasu procesora,
-pamięć
-alokacja przestrzeni adresowej dla procesów,
-transformacja adresów,
-urządzenia zewnętrzne
-udostępnianie i sterowanie urządzeniami pamięci masowej np. dysk twardy,
-alokacja przestrzeni dyskowej,
-udostępnianie i sterowanie drukarkami, skanerami, aparatami itp.,
-informacja (system plików),
-organizacja i udostępnianie informacji,
-ochrona i autoryzacja dostępu do informacji.